Ameliyatsız Bel Fıtığı Tedavisi Nedir? Nasıl Uygulanır?

Sırt ve bacak ağrılarının en yaygın nedenlerinden biri olan bel fıtığı, günümüzde manuel terapi, kayropraktik gibi fizik tedavi metodları ve beraberinde uygulanan fizik tedavi egzersizleri ile ameliyatsız olarak  iyileştirilebilmektedir. 

Bel Fıtığı Nedir?

Bel fıtığı en basit tabiri ile omurga yaralanmasıdır. Omurga üzerinde kafatası tabanından kuyruk kemiğine kadar uzanan ve omur adı verilen bir dizi kemik bulunur. Omurların arasında disk adı verilen yuvarlak ve esnek yastıkçıklar yer alır ve bu yastıkçıklar kemikler yani omurlar arasında tampon görevi görerek vücudun kolayca eğilme ve hareket etmesini sağlar. 

Zamanla aşırı gerilme veya travma nedeniyle bel bölgesindeki omurların arasındaki disklerde yırtılma ya da deformasyon meydana gelebilir. Disklerde oluşan bu deformasyon aynı zamanda omurların diziliminde dengesizliklere yol açarak, omurların omurilik kanalındaki sinirlere baskı yapmasına sebep olur ve bu durum bel fıtığı olarak tanımlanır.

Bel Fıtığının Aşamaları Nedir?

1. Aşama : Disk Sıkışması 

Bel fıtığı problemlerinin ilk aşamasında aşırı veya tekrarlayan zorlanma, travma veya dejeneratif değişiklikler diski sıkıştırarak ezmeye başlar. Meydana gelen bu sıkışma diski yerinde tutan halka şeklindeki liflerin yırtılmasına neden olur. Diskin içinde yer alan jöle benzeri disk sıvısının hacmi artmaya başlar ancak disk yapısı içinde kalmaya devam eder. 

2. Aşama: Disk Gerilmesi 

Sürekli yüklenme ve zorlanmaya maruz kalan vücut omurgası, disk çekirdeklerinin halka şeklindeki liflerinin bir çıkıntıya doğru itilmesine neden olarak omurilik sinirini tahriş edebilen iltihaplanmaya yol açar. Bu aşamada disklerin içindeki sıvı hala içeride kalmaya devam eder, ancak bunun tek nedeni en dıştaki liflerin hala diskleri tutuyor olmasıdır. 

3. Aşama: Spinal Disk Çıkıntısı

Bu aşamada disklerin içinde yer alan jöle benzeri sıvı, halka şeklindeki liflerde oluşan daha büyük yırtıklardan kaçmaya başlar. Disklerin şeklinde bozulmalar meydana gelerek omurların omurilik sinirine baskı yapmasına neden olur. Bu durumda genel olarak ağrı, uyuşma, yanma veya karıncalanma hissi gibi semptomlarda artış görülmektedir. 

4. Aşama: Bel Fıtığı 

Son aşama olarak tanımlanabilen 4. Aşamada, fıtıklaşmış disk sonucunda spinal sinirin çoğu omurlar tarafından baskıya maruz kalarak mevcut ağrı düzeylerinde şiddetlenme ve beraberinde diğer semptomların şiddetlenmesine neden olur. 

Bel Fıtığı Yaygın Görülen Bir Problem Midir?

Her yıl, dünya nüfusunun yüzde 2’si kadar bir grup bel fıtığı problemiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bel fıtığı genel olarak sırt ya da bacak ağrısının (siyatik ağrısının) önde gelen nedenlerinden biridir. Fıtıklaşmış diskler omurganın herhangi bir yerinde olabilirler ancak yoğun olarak sırtın altı kısmında ya da boyun bölgesinde görülebilmektedir. 

Bel Fıtığı Kimlerde Görülür?

30 ile 50 yaş arasındaki kişilerin bel fıtığı problemiyle karşılaşma riski oldukça yüksektir. Ayrıca erkeklerin kadınlara oranla daha sık bel fıtığı şikayeti yaşadığı gözlemlenebilmektedir. Diğer bel fıtığı risk faktörlerini şu şekilde sıralamak mümkün olabilmektedir;

• Aynı pozisyonda uzun süre oturmak 
• Aşırı kilolu olmak 
• Ağır eşya kaldırmak 
• Günlük yaşamda ya da sportif faaliyetlerde tekrarlayan bükme veya dönme hareketlerini sıklıkla uygulamak 
• Sigara kulanmak 

Ne Zaman Bir Fizyoterapiste Görünmeliyim?

Bel fıtığı ağrıları başlangıçta hafif bel ağrıları olarak seyredebilmekte ve pek çok kişi tarafından farkedilememektedir. Siyatik sinirine baskı arttıkça ağrı seviyesinde de artış ve beraberinde uyuşukluk, karıncalanma gibi semptomlarda artış görülebilir. 

4 ile 6 haftadan uzun süren ağrılarınız için bir fizyoterapistten yardım almak bel fıtığınızın kısa sürede iyileştirilmesine yardımcı olabilmektedir. Ayrıca aşağıdaki durumlarda uzman bir fizyoterapiste görünmek ileride oluşabilecek ciddi problemlerin oluşmasına engel olabilir;

• Günlük yaşam aktivitelerine engel olan bel ve bacak ağrısı
• Bacaklarda veya ayaklarda karıncalanma ya da uyuşukluk 
• Kas güçsüzlüğü 
• Çabuk yorulma 
• Denge kaybı 
• Otururken ve yürürken zorluk çekme 
• Mesane veya bağırsak kontrolü kaybı

Ameliyatsız Bel Fıtığı Tedavisi Nedir?

Fıtıklaşmış bir disk sonucu meydana gelen ağrılar zamanla günlük aktiviteleri kısıtlayarak, eklemlerin kullanımını azaltır, ikinci kas gücünü zayıflatır ve fiziksel fonksiyonları kısıtlayan bir kısır döngüye yol açabilir. Bel fıtığı tedavisinde günümüzde başarılı bir şekilde yürütülen manuel terapi uygulamaları ve beraberinde fizik tedavi egzersizleri ile ameliyatsız bir bel fıtığı iyileşme süreci sağlanabilmektedir. 

Manuel Terapi ile Ameliyatsız Bel Fıtığı Nasıl İyileştirilir?

Manuel terapi tamamı tıbbi verilere dayalı kendi içerisinde pek çok farklı teknikleri ile ameliyatsız bel fıtığı tedavisinde etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Manuel terapi teknikleri arasında eklem mobilizasyon teknikleri ağrının, ağrı arkının veya kas spazmının nörofizyolojik ve mekanik yönlerini etkiler ve kademeli olarak hareket kısıtlamaları gösteren ve fonksiyonel olarak sabitlenmiş eklemlerin tedavisinde etkili bir şekilde kullanılır. 

Manuel terapinin diğer bir yöntemi olan fleksiyon-distraksiyon teknikleri,  disklerdeki metabolitlerin hareketini artırarak, omuriliğe uygulanan stresi ve iç basıncı azaltarak hasarlı omurilik sinirlerini ve çevre yapılları eski haline getirmek için kullanılmaktadır. 

Ameliyatsız bel fıtığı tedavisinde kullanılan manuel terapi teknikleri genel olarak omurilik kanalında negatif basınç koşulları oluşturarak disklere besleyici maddelerin ve oksijenin gitmesini sağlar ve disk problemlerini hafifleterek disklere uygulanan basıncın ortadan kaldırılmasına yardım eder. 

Fizik Tedavi Egzersizleri Ameliyat Bel Fıtığında Yardımcı Mıdır?

Manuel terapi uygulamaları ile birlikte düzenlenen fizik tedavi egzersizleri ağrıyı ve sıkışan sinirler üzerindeki baskıyı azaltmak üzere tasarlamıştır ve kişilerin eklem hareketliliğini artırmaya yardım eder. 

Düzenli olarak uygulanan fizik tedavi egzersizleri, zamanla bel fıtığının tekrarlanmasını önlemek için çekirdek kaslarını güçlendirir ve kasların stabilize olmasına odaklanır. Ameliyatsız bel fıtığı tedavi süresince uygulanan fizik tedavi egzersizleri tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır ve mutlaka uzman fizyoterapist gözetiminde yapılması gerekmektedir. 

Bel Fıtığı Riskinden Nasıl Korunabilirim?

Özellikle düzenli olarak sağlıklı ve bilinçli egzersiz yaparak bel fıtığı ve diğer omurga problemlerine karşı vücudunuzu korumaya alabilirsiniz. Ayrıca bel fıtığı risklerini şu şekilde azaltabilirsiniz;

• Uygun kaldırma teknikleri ile ağır nesneleri kaldırmak ya da taşımak 
• Kilo sağlığını korumak. 
• Yürürken, otururken, ayakta dururken ya da uyurken iyi biri duruş sağlamak. 
• Özellikle uzun süre oturulduğunda esneme molaları vermek 
• Yüksek topuklu ayakkabı giymekten kaçınmak. Bu ayakkabı türü, omurgayı hizadan çıkarabilir
• Düzenli olarak egzersiz yapmak. Özellikle omurgayı desteklemek için sırt ve karın kaslarını güçlendiren egzersizlere odaklanmak 
• Sigarayı bırakmak. Sigara içmek omurlar arasındaki diskleri zayıflatabilir ve onları yırtılmaya karşı savunmasız hale getirebilir.